Судалгаанд шүүмжлэгчийн эрхийг хамгаалах асуудлыг ИБУИНВУ, Румын, Словак, Энэтхэг зэрэг улсын холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд судаллаа. Дээрх орнуудыг сонгохдоо хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалах асуудлаар олон улсад дээгүүр байр эзэлдэг, шүүмжлэгчийн эрхийг хамгаалах бие даасан хууль тогтоомжтой зэргийг шалгуур болгосон. Харин хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалах асуудлаар олон улсын жишиг болсон, хүний эрх, эрх чөлөөний индескээр тэргүүлж буй улс орнуудын хувьд шүгэлдэгчийн эрхийг хамгалаах бие даасан хууль тогтоомжтой орнууд харьцангуй цөөн байна. Тухайлбал, хүний эрх, эрх чөлөөний индескээр тэргүүлэгч болох Финланд, Швед, Швейцар, Нидерланд, Дани, Австри, Чех, ХБНГУ зэрэг улс орнуудад шүүмжлэгчийн эрхийг хамгаалах бие даасан хууль эрх зүйн зохицуулалт байхгүй байна.